O PRZEDWOJENNYCH OPIEKANKACH. OPIEKANKI Z SOCZEWICY I ZIEMNIAKÓW

„Dobrze i smacznie przyrządzone opiekanki zastępują w jarskiej kuchni kotlety mięsne itp. – a zatem znakomicie służą jako potrawy przejściowe do jarstwa dla osób przyzwyczajonych do mięsa” Tak pisze w swojej książce „Kuchnia jarska zawierająca przepisy przyrządów smacznych a zdrowych potraw roślinnych, oraz naukowe przepisy rozumnego odżywiania się” Irena Paryska w 1910 roku. Czym były opiekanki w przedwojennej kuchni? Tym czymś, co dziś nazywamy warzywnymi kotletami czy burgerami. Do tej grupy zaliczają się również wszelkie placki czy kluski. Wspólny mianownik, to smażenie ich na maśle, olejach roślinnych czy maśle kokosowym. Przyrządzane z wszelakich warzyw korzeniowych, strączkowych, zielonych liściastych, kasz, ziaren zbóż, orzechów i wielu innych składników. Odpowiednio przygotowane składniki warzywne, zagęszczano tartą bułką, sucharkami, mąką. Dodawano jajka, ale często pojawia się informacja, że można je zastąpić namoczonymi w wodzie lub roślinnym bulionie bułkami. Podawano je z surówkami, ziemniakami, wszelkimi sosami, które jeszcze podkreślały ich smak. Kiedy pojawiły się pierwsze opisy na opiekanki? Dokładnie nie wiadomo, ale są obecne w książkach kucharskich już pod koniec XIX wieku. Prawdziwy rozkwit opiekanki przeżywają wtedy, kiedy kuchnia jarska staje się popularna, czyli na początki XX wieku. W książce „100 postnych i jarskich dań” z 1927 roku autorstwa Elżbiety Kiewnarskiej, pojawiają się opiekanki z grochu i włoszczyzny. Romualda Tarnawska, której mąż prowadził znany i ceniony zakład przyrodoleczniczy w II RP w Kosowie Huculskim, opisuje w książce „Kosowska kuchnia jarska” z 1929 roku opiekanki z: ryżu, grochu, kaszy jaglanej, gryczanej, jęczmiennej, owsianej, kruszyn chlebowych, kasztanów, kapusty, selerów i warzyw mieszanych. Ogromny wachlarz opiekanek ze strączków, kasz, grzybów, warzyw korzeniowych, a nawet z owoców, podaje Maria Czarnowska w „Kuchnia jarska, zawierająca wypróbowane przepisy przyrządzania smacznych, a zdrowych potraw roślinnych oraz naukowe uzasadnienie jarstwa” z 1898 roku. Nie tylko autorzy i autorki książek kulinarnych z kręgu kuchni jarskiej, sięgali po roślinne opiekanki. Maria Disslowa w „Jak gotować z 1935 roku, podaje przepis na opiekanki ryżowe, ziemniaczane, grzybowe czy kukurydziane. Z tych przepisów powstawały regionalne przysmaki. Werbkowickie placki z soczewicy i gotowanych ziemniaków. Golasy z Łobaczewa Małego. Golasy izbickie. Kotlety janowickie. Kotlety z płatków owsianych z Rogowa. Soczewiaki z Podlasia i wiele innych wspaniałości. Zachęcam was do studiowania przedwojennych książek kulinarnych, bo to prawdziwa kopalnia wiedzy i przekonacie się, że dzisiejsze nowinki kuchni roślinnej, są znane od ponad 100 lat. Dla przykładu prezentuje opiekanki z soczewicy i surowych, tartych ziemniaków. Opiekanki na patelnie i niech zachwycają współbiesiadników.

SKŁADNIKI:

– 200 g soczewicy zielonej lub brązowej
– 400 g ziemniaków
– 1 duża cebula
– 3 łyżki mąki orkiszowej typ 630
– 1 łyżka suszonego majeranku
– sól, pieprz i mielona gałka muszkatołowa do smaku
– olej do smażenia

WYKONANIE:

– soczewicę gotować do miękkości (około 20 – 25 minut). Odcedzić, wystudzić i zmielić lub zmiksować blenderem
– ziemniaki obrać i zetrzeć na tarce, jak na placki ziemniaczane. Podobnie zetrzeć cebulę. Dodać do soczewicy wraz z majerankiem, solą, pieprzem, gałką i mąką. Dokładnie wymieszać
– rozgrzać na patelni olej i nakładać łyżkę masy. Rozprowadzić po patelni na grubość około 0,5 cm. Smażyć na średnim ogniu na rumiano z obu stron
– podawać ze smażonymi pieczarkami, sosem pomidorowym i surówką z kiszonej kapusty

Wydrukuj jako PDF