ŁAMAŃCE Z MAKIEM

Dziś wybieramy się do Podlasia i Wielkopolski, choć łamańce z makiem, są znane również w innych regionach Polski. Wigilijny stół nie istnieje bez potraw z makiem. Kresowa kutia czy śliżyki z mlekiem makowym, kluski z makiem, już prezentowane mazowieckie rwaki, drożdżowe strucle z makiem, makiełki/makówki i wiele innym potraw. Już za czasów króla Władysława Jagiełły, z nasion maku tłoczono olej, który dodawano do wigilijnych potraw. Łamańce to słodkie, kruche ciasteczka, które służą do nabierania masy makowej. Masa składa się z maku, siekanych orzechów, migdałów, miodu, rodzynek, skórki pomarańczowej kandyzowanej. Upieczone ciasteczka w różnych kształtach (okrągłe, gwiazdki, nieregularne romby itp.) wkłada się do masy makowej. Zanim upowszechniono wersję słodkich ciastek, robiono kiedyś wersję wytrawną. Zagniatano ciasto pierogowe bez jajka, wałkowano na duży placek, który pieczono. Następnie ten placek łamano na kawałki. Umieszczano naprzemiennie z masą makową w misce. Odstawiano na kilka godzin w chłodne miejsce, by placki zmiękły. Na Grodzieńszczyźnie i południowych terenach byłego województwa nowogródzkiego, takie placki łamano i maczano w mleku makowym. Dziś łamańce przygotowuje się najczęściej w oparciu o przepisy z końca XIX wieku, czyli wersje słodkie. Już w 1871 roku w swojej książce Lucyna Ćwierczakiewiczowa, podaje właśnie taki przepis. Moja wersja masy makowej jest bez miodu, a z dodatkiem syropu z mniszka. Łamańce zrobiłem ze standardowego przepisu na wegańskie ciasto kruche.

SKŁADNIKI:

Masa makowa:
– 100 g maku
– 300 ml mleka roślinnego (najlepsze migdałowe)
– 100 g rodzynek
– 2 łyżki kandyzowanej skórki pomarańczowej
– 70 g orzechów włoskich
– 70 g migdałów
– 2 łyżki syropu z mniszka lub innego
Łamańce:
– 125 g margaryny
– 70 g cukru pudru
– 2 łyżki roślinnej gęstej śmietanki (użyłem 18% PLANTONA)
– 300 g mąki krupczatki
– 1 łyżka cukru waniliowego

WYKONANIE:

Masa makowa:
– mak wsypać do garnka, włożyć rodzynki i wlać mleko. Gotować pod przykryciem na małym ogniu przez 30 minut. Często mieszać. Odstawić na kilka godzin. Następnie zmielić w maszynce na najmniejszych oczkach 3 razy
– orzechy i migdały drobno posiekać i dodać do masy wraz ze skórką pomarańczową i syropem. Wymieszać
Łamańce:
– margarynę zmiksować z cukrem pudrem i waniliowym. Następnie dodać śmietankę i ponownie zmiksować
– dodać mąkę i zagnieść ciasto. Schłodzić w lodówce przez godzinę
– wałkować na grubość kilku mm (oryginalnie na grubość pół palca). Nie mogą być cienkie, gdyż nabiera się nimi masę makową. Wykrawać dowolne kształty. Układać na blasze wyłożonej papierem do pieczenia
– piec w 180°C, grzanie góra/dół, środkowa półka do czasu aż będą lekko rumiane
– masę makową rozłożyć do pucharków lub salaterki i wbić w nią łamańce

Wydrukuj jako PDF