SZCZODRAKI/SZCZODROKI NA TRZECH KRÓLI

W Portugalii to korona Bolo Rei. W Hiszpanii jest Roscón dr Reyes, we Francji Galette des Rois, Wypieki na Święto Trzech Króli ma również Polska. U nas to szczodraki, zwane również szczodrokami. Mają przeróżne kształty, mogą być z nadzieniem lub bez. Są wytrawne i słodkie. To, co ich łączy, to drożdżowe ciasto. Znane są niemal w całym kraju, ale tylko w niektórych regionach tradycja jest bardzo żywa i znana szerszemu gronu. Szczodraki wręczano od Wigilii do Święta Trzech Króli, kolędnikom oraz odwiedzającym domostwa gościom. Przy wręczaniu bułeczek życzy się wszelkiej pomyślności i obfitości, szczodrości, hojności w nowym roku. Tradycja ta zrodziła się w naszym kraju już w XIX wieku. Szczodry czas to okres między Wigilią, a Świętem Trzech Króli, czyli 12 dni, jak 12 apostołów i 12 miesięcy. Jakie są szczodraki w regionach? Te nadziewane są najczęściej powidłami, moczonymi suszonymi owocami, makiem, serem, burakami cukrowymi oraz na wytrawnie kapustą z grzybami (najczęściej tą, która pozostała z Wigilii) lub kapustą i jabłkami. Jeśli chodzi o kształt, to są pieczone pierogi, okrągłe bułeczki, rogaliki, precelki, zawijaski czy plecionki. Szczodraki w Polsce najbardziej znane są w województwie świętokrzyskim (szczególnie w powiecie sandomierskim), w Małopolsce w okolicach Tarnowa, na Podkarpaciu i północno – wschodniej części Lubelszczyzny. Do wypieku Szczodraków często używa się śmietany. Podczas odwiedzin, goście mówili wierszyk, którego fragment pochodzi z książki Julii Jelonek „Tradycja zaczarowana w potrawach regionu wielickiego”

Przyszliśmy tu po szczodraka – powiadamy Wom,
a jakeście nie upiekli, dajcie chleba krom.
Zapłaci Wam sam Pan Jezus i ten święty Jon.
Rodź się pszenicko i żytko,
na ten Nowy Rocek wszystko.
Rodź się pszenicko, łowiesek i bób,
Aby w Nowym Roku nie dopadł nas głód.

SKŁADNIKI:

Zaczyn drożdżowy:
– 175 g dowolnego mleka roślinnego
50 g świeżych drożdży
– 1 łyżka mąki pszennej uniwersalnej
– 1 łyżka cukru
Ciasto:
– 700 g mąki pszennej uniwersalnej
– 130 g cukru
– 1 łyżka cukru waniliowego
– 1 opakowanie 18% roślinnej „śmietanki” PLANTON 180 g
– 3 łyżki oleju
Dodatkowo:
– mak do posypania
– mleko roślinnego do posmarowania szczodraków

WYKONANIE:

Zaczyn:
 – w misce wymieszać drożdże, ciepłe mleko, cukier i mąkę. Odstawić w ciepłe miejsce na 15 minut pod przykryciem
Szczodraki;
– do zaczynu dodać „śmietankę”, cukier, cukier waniliowy i wymieszać
– dodać mąkę i zagniatać ciasto przez około 10 minut (dłońmi lub mikserem)
– następnie dodać olej i zagniatać jeszcze 2-3 minuty. Ciasto powinno być miękkie, elastyczne i nie kleić się do dłoni
– odstawić na godzinę w ciepłe miejsce pod przykryciem
– ciasto ponownie wyrobić chwilę. Odrywać kawałki ciasta i formować różne kształty: zawijaski, plecionki, ślimaczki lub okrągłe bułeczki
– układać na blasze wyłożonej papierem do pieczenia. Przykryć ściereczką i odstawić w ciepłe miejsce na 15 minut
– szczodraki posmarować mlekiem i posypać makiem
– piec około 20 minut (do zrumienienia) w 180°C. grzanie góra/dół, środkowa półka
– najlepiej smakują z dżemami lub konfiturami

Wydrukuj jako PDF